ALKMAAR - De gemeenten die zijn aangesloten bij het Regionaal Archief Alkmaar hebben besloten een onafhankelijk onderzoek naar in beslag genomen Joods vastgoed te laten uitvoeren. Het betreft de gemeenten Alkmaar, Den Helder, Bergen, Castricum, Heiloo, Dijk en Waard (Langedijk en Heerhugowaard), Hollands Kroon, Schagen en Texel. Het onderzoek wordt uitgevoerd door de Radboud Universiteit uit Nijmegen en begeleid door het Regionaal Archief Alkmaar. Bovendien wordt er een klankbordgroep ingesteld waarin Joodse organisaties uit de regio zijn vertegenwoordigd.


De focus van het onderzoek ligt op de rol van de gemeenten tijdens en na de Tweede Wereldoorlog in de onteigening van de Joodse panden en de afhandeling van deze kwestie na afloop van de oorlog. Joodse inwoners werden gedwongen hun woningen te verlaten en het onroerend goed in hun bezit werd onteigend en veelal doorverkocht. Het onderzoeksrapport zal de omvang van het onteigeningsvraagstuk vaststellen en werpt vooral het licht op het handelen van de gemeenten in het proces van rechtsherstel voor Joodse burgers en hun nabestaanden na de bevrijding.

Verkennend onderzoek in Alkmaar

Eerder deed gemeente Alkmaar al een eerste studie naar dit thema. Uit dit verkennende onderzoek kwam onder andere naar voren dat er voor enkele panden nog vervolgonderzoek nodig is voor de reconstructie van de eigendomsgeschiedenis. Daarnaast zijn er geen aanwijzingen gevonden dat Alkmaar achteraf nog belastingen heeft opgelegd, noch dat de gemeente zelf panden van Joodse eigenaren heeft aangekocht.

Naar aanleiding van dit eerste onderzoek in de gemeente Alkmaar is door (toenmalig) burgemeester Roemer het besluit genomen een onafhankelijk vervolgonderzoek uit te laten voeren. Het Regionaal Archief is penvoerder van het onderzoek. De gemeente Den Helder, die ook al een initiatief had genomen tot een onderzoek, gaf direct aan te willen participeren in dit onderzoek.

Alle aangesloten gemeenten doen mee

Ook vanuit andere gemeenten in het werkgebied van het Regionaal Archief bestond hiervoor belangstelling. In de vergadering van het algemeen bestuur van het Regionaal Archief op 10 november jl. hebben alle aangesloten gemeenten aangegeven te willen participeren in dit vervolgonderzoek. Het onderzoeksrapport verschijnt naar verwachting in de zomer van 2022.

Dit is een gezamenlijk persbericht van de deelnemende gemeenten.

Foto: Aankondiging van het aangeven van Joods onroerend goed in de Heldersche Courant in augustus 1941 (afbeelding: Regionaal Archief)