We willen allemaal wel eens een extra boost. Je wilt knallen voor studie of werk, je wilt extra lang wakker blijven voor iets leuks, je wilt je focussen tijdens het autorijden… Thee kan je in al deze situaties een helpende hand bieden, vanwege de cafeïne die in thee zit. Hoe zit dat nou precies met cafeïne in thee en hoe kunnen we daar zelf op in spelen? Theesommelier Linda gaat op onderzoek uit.

CAFEÏNE EN THEE, HOE ZIT DAT NOU EIGENLIJK?

De theebladeren die Mevrouw Cha nu gebruikt voor haar overheerlijke kopjes thee, hebben een hele ontwikkeling doorgemaakt. De theereis gaat van het kauwen op verse theebladeren voor een kleine opkikker over op het toevoegen van de blaadjes aan primitieve brouwsels en zo door naar het gebruik van thee in alcoholische oplossingen voor medicinaal gebruik. Cafeïne is de veroorzaker van deze voortdurende evolutie. De theeplant Camellia sinensis is namelijk van nature een ruige en dus niet al te toegankelijke plant, zowel qua gewoonte als smaak. Er is dus tijd en heel wat geëxperimenteer nodig geweest om uit te komen bij een meer pure en verfijnde vorm van het uiteindelijke drankje dat we nu kennen.

WAT IS HET VERSCHIL TUSSEN CAFEÏNE EN THEÏNE?

Voorheen hebben koffie en thee vooral een praktische en waardevolle rol gespeeld in de ontwikkeling van stimulerende middelen. Cafeïne is ontdekt in 1820 en theïne in 1827. Het duurde niet lang voordat onderzoekers constateerden dat cafeïne en theïne één en dezelfde stof waren. Deze stof wordt gevonden in minstens 63 plantensoorten, waarvan de meest noemenswaardige koffie, thee en cacao zijn. Cafeïne geldt als stimulator voor het centrale zenuwstelsel. Er zijn verschillende onderzoeken die ieder iets anders uitwijzen over de inname van cafeïne. Wat zeker is, is dat er cafeïne in thee zit. En dat het afhankelijk is van verschillende factoren of dit in meer of mindere mate aanwezig is.

HOE WORDT HET CAFEÏNEGEHALTE IN THEE BEPAALD?

Als alle condities gelijk zijn, dan is ieder vers theeblaadje in principe voorzien van eenzelfde cafeïnegehalte. Toch zijn er een aantal factoren van invloed. Deels wordt de hoeveelheid cafeïne namelijk bepaald door welk blad je plukt. Net zoals bij kruiden en bloemen gaat de meeste voeding van een plant naar de knoppen en bovenste blaadjes. Daar belandt dus de meeste cafeïne. Over het algemeen geldt, hoe verder je naar beneden gaat om te plukken, des te minder cafeïne het blad scoort. Ook waar de theeplant staat is van belang. Omdat cafeïne een beschermstof is van de thee tegen insecten geldt, hoe hoger de theeplant groeit, des te minder cafeïne er aanwezig is. Nog een factor is de leeftijd van het geplukte blad. Hoe jonger de knoppen of bladeren, des te meer het stimulerende stofje er in zit. Daarnaast is het moment van plukken van belang. In welk seizoen wordt er geplukt? Wanneer wordt er gesnoeid? Is er windschade? Was er een strenge winter? Allemaal variabelen die iets te zeggen hebben over de hoeveelheid cafeïne.

HEBBEN WE ZELF INVLOED OP HET CAFEÏNEGEHALTE IN THEE?

Wat kunnen we nu doen met deze informatie? Nou, we kunnen er met onze manier van thee zetten invloed op uitoefenen. De watertemperatuur bepaalt bijvoorbeeld hoeveel cafeïne je uit de blaadjes onttrekt. Gebruik je warmer water dan nodig, dan belandt er meer cafeïne in je theekopje. Bij kouder water haal je juist minder cafeïne uit je theebladeren. Trektijd is er nog zo eentje. Hoe langer je de thee laat trekken, des te meer cafeïne er vrijkomt. Dat is natuurlijk geen oneindig proces. Het percentage aan cafeïne dat onttrokken wordt, daalt naarmate de thee langer staat. Sterker nog, als je dezelfde thee meerdere malen opschenkt, zal ieder kopje een ander cafeïnegehalte hebben. De eerste infusie bestaat bijvoorbeeld uit 60% cafeïne, terwijl de tweede nog maar 30% bevat en de derde slechts 10%. Daarom ook dé tip als je in cafeïne-inname wilt minderen. Zet je thee met 30 seconden trektijd en drink deze niet op, maar schenk deze weg. Gebruik voor jezelf de tweede en/of derde zetting. Met deze simpele handeling heb je het cafeïnegehalte al significant gereduceerd (tot wel 50% of zelfs 70%).

NU WEET JE ALLES OVER CAFEÏNE IN THEE

Als je al deze variabelen neemt, wordt het duidelijk dat we geen harde uitspraken kunnen doen over het cafeïnegehalte in ieder theekopje. Je zult eerst veel over je thee te weten moeten komen en bovendien kun je met de manier van zetten ook nog invloed uitoefenen. Omdat iedereen nu steeds meer over de afkomst van thee te weten komt, wordt het steeds makkelijker om een wiskundige inschatting te maken. Zo kan er worden gezegd welke thee bijvoorbeeld meer of minder cafeïne bevat. Want zoals eerder gezegd kan meer cafeïne in thee zorgen voor jouw boost, daarnaast is thee net zo goed jouw momentje van rust. Even niet continue alert zijn, ontspannen na een stressvolle dag, goed in slaap kunnen vallen… Zoals gezegd, meer of minder cafeïne, wel zo fijn!

Mevrouw Cha adviseert op deze manier ren shen oolong en matcha voor jouw oppeppers. Een groene thee met minder cafeïne dan gebruikelijk is onze houjicha. Ook in genmaicha zit minder cafeïne dan de standaard groene theesoorten. Bovendien kunnen we uiteraard terecht bij het kruiden assortiment van Mevrouw Cha. Voor ieder moment is er een geschikte theesoort.

Overigens is het nog goed om te vermelden dat ieder persoon in een bepaalde situatie een ander stofwisselingsproces heeft en dat dat natuurlijk ook van invloed is op de inname van cafeïne. Verder laat je vooral informeren door specialisten en gebruik deze nieuwe weetjes om zelf jouw boost of jouw rustmomentje te creëren!

Bronvermelding: “THE STORY OF TEA: A Cultural History and Drinking Guide” – MARY LOU HEISS AND ROBERT J. HEISS

Theekamer van Mevrouw Cha

(10 minuten vanaf Alkmaar | 30 minuten vanaf Amsterdam)

Noordervaart 30B

1841HA Stompetoren